[«Δίφορης μνήμης» Συμπληρώματα – Δεσφίνας Φωκίδος προκείμενον]
Leica Null-Serie
Χωρίον Δεσφίνα, επαρχία Παρνασσίδος, νομός Φωκίδος. Ασπρόμαυρη του 1910. Η λήψη έχει γίνει από τον λόφο του Αϊ-Αντρέα. Ο πευκώνας ακόμη δεν έχει φυτευτεί. Στο πρώτο πλάνο το επιβλητικό κτήριο του Δημοτικού Σχολείου. Πέτρινο. Δωρεά Ανδρέου Συγγρού. Στο βάθος το δασάκι του Αϊ -Χαράλαμπου με το βυζαντινό εκκλησάκι των Ταξιαρχών. Πιο πίσω οι πρόποδες του Παρνασσού. Αριστερά, γαϊδουράκια βόσκουν στα μπαΐρια. Ξωμάχοι και παιδάκια παρατηρούν τον φωτογράφο με δέος. Η Δεσφίνα έφτασε να κατοικείται ώς και με 4.500 ψυχές τη δεκαετία του 1930.
Η Δεσφίνα το 1910 – Λήψη από τον Νότο
Σήμερον εβεβαιώθημεν πλέον, ότι οι Τούρκοι εμβήκαν εις τα Σάλωνα, ερχόμενοι από τον Έπαχτον. Ο Στρατηγός Γκούρας ευρισκόμενος εις Σάλωνα, και ακούοντας ότι εκατέβαιναν οι Τούρκοι, έτρεξεν εις Πέντε Όρνια δια να τους εμποδίση, μαζί με τον Στρατ. Νάκον Πανουργιάν και Αντ. Ρούκην και άλλους,, δεν ημπόρεσεν όμως να τους φθάση εις εκείνο το μέρος, μη έχοντας μάλιστα μαζί του όλον το σώμα του.
Οι Σαλωνίται και όσοι άλλοι ευρέθησαν εκεί ετραβήχθησαν φαμελικώς εις χωρίον Δεσφίνα, δια να απεράσουν ή εις Πελοπόννησον ή εις Σαλαμίνα.
Εφ. ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ αρ. 62 6.5.1825
-Μας γράφουν εκ Λεβαδείας από 22 τρέχοντος’ «Από ημέρας εις ημέραν η κατάστασίς μας χειροτερεύει, διότι η ληστεία μη καταδιωκομένη αυξάνει και καθίσταται θρασυτέρα. […]. Μετά τον τραγικόν φόνον των αγνών και αθώων κορασίων του ατυχούς δημάρχου Τοπόλιας της Παρνασίδος, ο εκ Δεσφίνης λήσταρχος Φουντούκης μετά 10 οπαδών του έσφαξε πέριξ της Δεσφίνης τον εκ ‘Ραχώβης κτηνοτρόφον Γρανιτσιώτην, Όλοι είναι έντρομοι διότι η δημοσία δύναμις είναι αδρανής και ανεπαρκής.
Εφ. ΑΘΗΝΆ 22.1.1856
ΔΗΛΟΠΟΙΗΣΙΣ ΠΈΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΥ- Τα δι’ αναγκαστικής κατασχέσεως κατασχεθέντα ακίνητα κτήματα κείμενα εις την περιφέρειαν Δεσφίνης της ιδιοκτησίας του οφειλέτου Λεοντίου Ευσταθιου κατοίκου Δεσφίνης […] θέλουν πλειστηριασθή και πωληθή εις Δεσφίναν […] και ως πρώτη προσφορά ήτις θέλει χρησιμεύσει εις την ημέραν του πλειστηριασμού τούτου προσφέρεται εκ μέρους της καταδιωκούσης Παναγιούς κ. δ. Μαυρίκη ως εξής: 1) δια την οικίαν δρχ. 80. 2) δια το πλησίον αυτής περιβόλιον δρχ. 15. 3) δια τον εις θέσιν Σκοσλαρή Σκούλαις αγρόν δρχ. 40. 4) δια τον εις θέσιν Λαχίδια αγρόν δρχ. 35. 5) δια τον εις θέσιν Ρεματάκια αγρόν δρχ. 20. 6) δια την εις θέσιν Κόκκινες άμπελον δρχ. 40. 7) δια τον εις θεσιν Μελισσινές αγρόν δρχ. 30. 8) δια τον εις θέσιν Μόδι αγρόν δρχ. 20. 9) δια τον εις θέσιν Αλπότρυπον αγρόν δρχ. 20. 10) δια τα εις θέσιν Άσπρα Σπίτια της Δεσφίνης δύο ελαιόδεντρα δρχ. 50. 11) δια τον εις θέσιν Γεννημάκια αγρόν δρχ. 15. 12) δια το ελαιόδεντρον όπερ κείται εντός του αγρού του Παν. Κουρούπη δρχ. 30’ το όλον δρχ. 395 και τούτο προς εξόφλησιν του ως είρηται χρέους του, τόκους εξόδων κλπ. […]
Εφ. ΑΘΗΝΆ 27.5.1856
Εν Δεσφίνη πρωτευούση του δήμου Αντικύρρας η κοινωνία μέχρι του 1860 ήτο η καλυτέρα της επαρχίας μας. Οι άνθρωποι έχων εν αδελφική αγάπη’ ούτε έρις, ούτε ζωοκλοπή, ούτε τραύματα επικίνδυνα, ούτε φόνος ηκούσθη ποτέ’ αλλ’ από του 1861 ήρχισεν η κοινωνία εκκλίνουσα και ήδη κατέστη η χειροτέρα της επαρχίας. Η ζωοκλπή, τα εικονικά συμβόλαια, φόνοι, τραυματισμοί, συκοφαντίαι, ψευδομαρτυρίαι, υπερεπλήθυναν. Προχθές απεβίωσεν εν Δεσφίνη η σύζυγος του Κωνσταντίνου Γερακάρη πεσούσα εκ του εξώστου’ και κατ’ άλλους η πτώσις ήτο τυχαία, καθόσον έπασχεν αύτη εξ επιληψίας, κατ’ άλλους την εφόνευσεν ο σύζυγός της πριν, και ακολούθως την έριψεν εκ του εξώστου όπως αποδοθεί ο θάνατος εκ πτώσεως. Μετέβη εκεί ανακριτής και ιατρός όπως εξεύρωσι την αλήθειαν. Εις τοιαύτην δε έντασιν είναι και τα πολιτικά πάθη και τα ατομικά μίση ώστε παν γενόμενον, έστω και τυχέως, η μία μερίς αποδίδει εις την άλλην, και τανάπαλιν.
Εφ. ΦΩΚΙΣ 17.2.1878
ΑΙΤΗΣΙΣ Νικ. Γαζή νομομηχανικού, Νικ. Σιμοπούλου υπαλλήλου της εθνικής τραπέζης κατοίκων Αθηνών Κωνστ, Κρομμύδα κτηματίου κατοίκου Δεσφίνης του δήμου Αντίκυρρας της επαρχίας Παρνασίδος.
Προς τον κ. Νομάρχην Φωκίδος Εν Αμφίσση τη 11 Μαΐου 1903
Λαμβάνομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν υμάς, ίνα ευαρεστούμενοι ενεργήσετε τα δέοντα και μας παραχωρηθή το υφ’ ημών ανακαλυφθέν μεταλλείον μαγγανίου, σιδήρου, χαλκού, αργυρούχου μολύβδου και κασσιτέρου κειμένου του μεταλλείου τούτου εις την περιφέρειαν του χωρίου Δεσφίνης του δήμου Αντίκυρρας της επαρχίας Παρνασσίδος του νομού Φωκίδος. […]
Εφ. ΕΜΠΡΟΣ 6.6.1903
ΔΕΣΦΙΝΑ 1 Ιανουαρ. (Του ανταποκριτού μας) – Ανακούφισιν ησθάνθη ο τόπος μας και χαράν μεγάλην επί τη ευστόχω επερωτήσει του Βουλευτού μας κ. Δ. Κρεμεζή κατά την συνεδρίασιν της12 Δ/βρίου π. έτους, καθ’ ήν μετά μακράν και ακριβή ανάπτυξιν του Β.Π. Νόμου περί αροτριώντων κτηνών, απέδειξεν, ΄τι η φορολογία εις ήν υπεβάλοοντο από τριακονταετίας μόνον οι ευτυχείς κάτοικοι της επαρχίας Παρνασσίδος (ουδαμού γαρ του Ελληνικού Κράτους ήν γνωστή τοιαλυτη φορολογία) και άδικος ήν και παρά τον Νόμον ενηργείτο, ως και εκ της απαντήσεως του κ. Υπουργού επί των Οικονομικών καταδείκνυται. Κατάπληξιν δε παρήγαγεν εν των Δήμω μας το γεγονός, πώς ο άλλως τόσω αγχίνους και διαπρεπής μακαρίτης Σιμόπουλος, άφινε να φορολογείται λαός όστις υπηρέτησεν αυτόν επί σειράν ετών. […]
Εφ. ΣΚΡΙΠ 6.1.1909
ΔΕΣΦΙΝΑ (Παρνασσίδος) 18 Ιανουαρίου. (Του ανταποκριτού μας). – Εφιστώμεν την προσοχήν της Ιεράς ημών Συνόδου, και παρακαλούμεν τον πρόεδρον αυτής Π. Μητροπολίτην όπως ευαρεστηθή και ενεργήση μετά της χαρακτηριζούσης αυτόν δραστηριότητος προς άρσιν του εξής ατόπου όπως μεγάλως ζημιοί την εκκλησίαν και καταρρίπτει το γόητρον αυτής. Εν τη πολίχνη εν ή ζώμεν, και ής οι κάτοικοι διατηρούσιν αγνά και αμίαντα τα πάτρια, είδον νεανίσκον να κρατή εις χείρας του κάρτ-ποστάλ φέροντα αντί των συνήθων εικόνων, τι νομίζετε; τον Ιησούν εν αγωνία ως και τον Μυστικόν Δείπνον. Ήδη ας φαντασθή έκαστος την εντύπωσιν ήν εμποιεί εις μικράς ιδία κοινωνίας, η τοιαύτη θρασύτης και ασέβεια εκείνων οίτινες διενοήθησαν να καταρρίψωσι την αγίαν ημών θρησκείαν εις τα κάρτ-ποστάλ και να παραθέσωσι το γλυκύτατον της Παρθένου τέκνον τον Θεάνθρωπον Ιησούν παρά ασέμνοις και ανηθίκοις αποτυπώμασι. Απορούμεν πώς επιτρέπεται η κυκλοφορία τοιούτων κάρτ-ποστάλ. Ελπίζομεν ότι η άρσις του ατόπου έσεται ταχεία και αποτελεσματική».
Εφ. ΣΚΡΙΠ 25.1.1909
ΔΕΣΦΙΝΑ 11 Μαΐου – Άπας ο λαός της κωμοπόλεως Δεσφίνας συνελθών σήμερον ετέλεσε κατανυκτικωτάτην δέησι υπέρ ταχείας αναρρώσεως της Α. Μ. του λαοφιλεστάτου Βασιλέως Κωνσταντίνου, προς σωτηρίαν του πολυπαθούς Ελληνικού Έθνους.
Εφ. ΕΜΠΡΟΣ 12.5.1915
Sony HDR-CX190
Οικογένειες φτωχές του χωριού «έριχναν» το νεογέννητο παιδί τους στο βημόθυρο της εκκλησίας στη διάρκεια μεγάλων εορτών και άλλες επειδή το είχαν τάξει στην Παναγία εξ αιτίας επιπλοκών στην κύηση ή στις δυσκολίες σύλληψης. Πάντα κάποιος από το εκκλησίασμα σήκωνε το παιδάκι και αυτόχρημα γινόταν ανάδοχός του. Συνήθως ο νονός χάριζε ως δώρο στο παιδάκι μιαν ελιά. Έτσι αργότερα βρέθηκαν πάμπολλοι ιδιοκτήτες ενός ελαιοδέντρου μέσα σε κτήμα άλλου.
Panasonic HC-V180
Ο προπάππος ιερομόναχος Ιωνάς αποστρεφόταν να τον φωτογραφίσουν και απαγόρευε να σιδερώνουν τα ρούχα του, θεωρώντας ότι η φωτογραφία ήταν μηχανή του διαβόλου και το σιδέρωμα αλλοίωνε την υπόσταση των ενδυμάτων επικαλούμενος τα ρούχα των αγίων που ήταν ασιδέρωτα μεν μα πάντα κολλαριστά στις εικόνες…
FUJIFILM X-T30 II
Η καλή μου γιαγιά που μου έλεγε: «Άμα πεθάνω, Γιωργιάκο, θα με πηγαίνεις στους Α’ Χαιρετισμούς στον Άγιο Χαράλαμπο;»
Sony DCR-SX21E
Επιτίμησε για πολλοστή φορά ο επίτροπος τη γριά επειδή μιλούσε με τη διπλανή της δυνατά κατά τη διάρκεια τη λειτουργίας. «Κανονικά δεν έπρεπε να σας αφήνουν να έρχεστε στην εκκλησιά εσάς τις γυναίκες», της είπε. «Μ’ τι λες μωρέ μ’σόχαζε;» του απάντησε, «μας θα διώξεις π’ μας περνάν’ στα γράμματα τσ’ εκκλησάς;»… «πού μαρή σας λεν στα γράμματα τσ’ εκκλησάς;», τηνε ρώτησε θυμωμένος. «κειδά στο Πατερημώ δεν ακούς π’ λέει τσ’ ιμείς οι γ’ναίκες ιμάς;» αποκρίθηκε εκείνη με υπερηφάνεια, έχοντας εισπράξει ηχητικά το «και μη εισενέγκεις ημάς» όπως την συνέφερε…
Panasonic Lumix DC-S1
Ο φακίρης έστησε την εξέδρα του στην πλατεία του χωριού και σαν νύχτωσε παρουσίασε το πρόγραμμά του στους συγκεντρωμένους χωριανούς. Η καλλίγραμμη βοηθός του συνέλεξε, κατά την οδηγία, χαρτάκια με το όνομα των ενδιαφερόμενων και το αίτημά του1,ς: για ποιον θα ήθελαν να μάθουν τι κάνει και τα όμοια… Ο φακίρης έκαψε τα χαρτάκια σ ένα δοχείο και παίρνοντας στάχτη με μία ράβδο την εξέταζε και έβρισκε τάχα από ποιού το χαρτάκι προερχόταν το ερώτημα – είχε κρατήσει η βοηθός κάποια χαρτάκια που δεν έκαψε και τα είδε κρυφίως ο μάγος. Κάποτε από τη στάχτη, τάχα, εκφώνησε το ονοματεπώνυμο ενός Δεσφινιώτη. «Καρακώστας Θανάσης», «από δω», αποκρίθηκε ο Θανάσης. «Πες τε μου κύριε τι ζώδιο έχετε;» ρώτησε ο θαυματοποιός. «Πφ», αποκρίθηκε στεντορία τη φωνή ο Θανάσης. «τι να ‘χω μωρέ; γίδια έχω!» αφήνοντας άφωνο τον μάγο.
Sony HDR-CX240E
Έκαναν μαραγκοδουλιές, ο παππούς Χαράλαμπος και ο θείος, στο σπίτι του Στάθη Τ. έχοντας κάνει συμφωνία «ξύψωμο», που θα πει μεροκάματο συν ψωμί δηλαδή με σίτιση από τον νοικοκύρη. Ένα μεσημέρι τρώγοντας με την νοικοκυρά τη ρώτησε ο παππούς πώς τα περνάει με τον άντρα της κι εκείνη αποκρίθηκε: «Τι να σου ειπώ μπάρμπα Χαράλαμπε; ο Στάθ’ς όπ’ με καλιάσ’ με στρώνει, πότε απάνω στο κασόν’ πότε χάμω στα σανίδια, μ’ έχ’ ξεπατώσ’, πάν’ τα κοκαλάκια μ’».
Sony Handycam FDR-AX53
Ανάπηρος έμεινε ο Μπάμπης, από ξυλοφόρτωμα στο κρατητήριο της Αστυνομίας στην Άμφισσα. Έχοντας συλληφθεί για κλοπές αφού εδάρη ανηλεώς τον παράτησαν μισοαναίσθητο στο υγρό πάτωμα του κελιού του και τίναξαν τα κόκαλά του, καθώς λεγόταν. Τον συντηρούσε το χωριό με ελεημοσύνες. Κάποιες φορές πουλούσε τσιγάρα αμερικάνικα, προφανώς λαθραία, στην πλατεία. Στεκόταν στη δυτική μπασιά της αγοράς με το τραπεζάκι του όταν φάνηκε ο παπά Κώστας, εφημέριος της Μητρόπολης. «Παπά τσιγάρα ξένα. Θα πάρ’ς παππά;» φώναξε ο Μπάμπης. Ο ιερέας προσπερνώντας αποκρίθηκε: «Όχι Μπάμπη μου έχω τα δικά μου». Και τότε ο Μπάμπης αναφώνησε: «άει γαμήσ’ παπά, αει γαμήσ’, κι εσύ, παπά»
ΔΕΣΦΙΝΑ, (Παρνασσίδος) (ανταποκριτού μας) – Ο δεινός της εκκλησίας αγορητής, ο ακούραστος Απόστολος Πανάρετος Δουληγέρης, «ού και από γλώττης, γλυκίων μέλιτος ρέεν αυδή» επεσκέφθη και την κωμόπολιν ημών, εν τη πλατεία της οποίας και τω ιερώ Ναώ της Θεοτόκου επί τρεις εσπέρας ανέπτυξε τον Θείον και ιερόν λόγον μετά της χαρακτηριζούσης αυτόν δυνάμεως και ευφραδείας, κατανύξας μέχρι δακρύων το πυκνόν και παμπληθές ακροατήριον αυτού, καθότι σύμπασα η κωμόπολις συν γυναιξί και τέκνοις ηκροάσατο μετά ιεράς προσοχής του θαυμασίως αναπτύσσοντος τον θείον λόγον, και μετά αγαστής καλλιτεχνίας συμφύροντος κοινωνικά και πατριωτικά ζητήματα. […]
Εφ. ΣΚΡΙΠ 22.10. 1909
ΟΙ ΕΠΙΣΤΡΑΤΟΙ ΔΕΣΦΙΝΗΣ –Ο Σύνδεσμος εφέδρων της Κοινότητος Δεσφίνης απέστειλε προς την Α. Μ. τον Βασιλέα το κάτωθι τηλεγράφημα: «Άρτι αποστρατευθέντες υπερτριακόσιοι επίστρατοι Κοινότητος Δεσφίνης συμπολεμισταί Σου, καταρτίσαντες Σύνδεσμον Επιστράτων, αισθανόμεθα ιεράν υποχρέωσιν ίνα υποβάλωμεν εκδήλωσιν αναλλοιώτων αισθημάτων πιστής αφοσιώσεως και τυφλής υποταγής προς Σε τον Στυλοβάτην του εθνικού μεγαλείου. Ανδρίζου Βασιλεύ και εγκαρτέρει επί των εθνικών επάλξεων, απέναντι της μεγάλης εθνικής δοκιμασίας’ διαβεβαιούμεν δε ότι καταθέσαντες τα όπλα προσωρινώς έχωμεν εξ ολοκλήρου εστραμμένην την ψυχήν και την καρδίαν μας προς Σε τον ενσαρκούντα την υπόστασιν πάντων Ελλήνων και είμεθα έτοιμοι εις εν νεύμα Σου του Αρχιστρατήγου και Εθνάρχου των Ελλήνων, ίνα ταχθώμεν παρά το πλευρόν Σου κατά παντός εχθρού οθενδήποτε προερχομένου.
Εφ. ΣΚΡΙΠ 16.7.1916
ΕΚ ΔΕΣΦΙΝΗΣ – Την παρελθούσα εβδομάδα εις θέσιν Άγ. Ανδρέας της περιφερείας Δεσφίνης έπεσεν ο πιλότος κ. Λόου Έρβιγκτον μετά του αεροπλάνου του προερχόμενος εκ Λονδίνου μέσω Μασσαλίας κατευθυνόμενος μέσω Αθηνών δια Βομβάην. Το δυστύχημα εις τον εν λόγω αεροπόρον συνέβη ελλείψει ελαίου ης μηχανής. Τούτον μωλωπισθέντα εις τον αριστερόν οφθαλμόν και την ρίνα περιέθαλψαν οι εκεί καλλιεργηταί της περιφερείας Δεσφίνης όν και μετενεγκόντες εις Δεσφίναν την πρωίαν της επομένης περιποιήθησαν εις το Φαρμακείον του φίλου Φαρμακοποιού κ. Οδ. Τσακίρη καταφθάσαντος μετ’ ολίγον του ιατρού κ. Ανδρέου Παπαγεωργίου παρασχόντος τας ιατρικάς του περιποιήσεις. […] Οι Δεσφινιώται είναι άξιοι θερμών συγχαρητηρίων.
Εφ. ΦΩΚΙΣ – ΑΜΦΙΣΣΑ 25.1.1930
Ο Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμός ΔΕΦΙΝΗΣ διαθέτει προς πώλησιν δια το ΠΑΣΧΑ τρεις έως τέσσαρας χιλιάδας αμνούς πρώτης ποιότητος. Δέχεται προσφοράς.
Εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 5.4.1955
Την μεσημβρίαν της προπαρελθούσης Τρίτης 15 Οκτωβρίου και παρά την Τεχνικήν Σχολήν Λεβαδείας ο 15ετής εκ Δεσφίνης σοφατζής Ε. Γ. Μελέτης επετέθη εναντίον διερχομένης εκ της πόλεώς μας Γερμανίδος τουριστρίας με ανηθίκους σκοπούς. Εις τας φωνάς της Γερμανίδος προσέτρεξαν οι παρατυχόντες διαβαται οίτινες και συνέλαβον τον νεαρόν δράστην, τον οποίον παρέδωσαν εις τα όργανα ασφαλείας.
Εφ. ΑΤΤΙΚΟΒΙΩΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 25.10.1959
Η χωροφυλακή απαγόρευσε την παράστασιν του εταιρικού θιάσου «Το θέατρο για το λαό» στη Δεσφίνα, το περασμένο Σάββατο με το έργο του Θ. Φωτιάδη «Στρατηγός Μακρυγιάννης κι ο Καραγκιόζης λαός». Την αυθαιρεσία αυτή καταγγέλει με έγγραφο προς τη βουλή, τον τύπο και τις καλλιτεχνικές και πνευματικές οργανώσεις ο θίασος «Θέατρο για το λαό». Ο θίασος είχε προσκληθεί από τον σύλλογο Δεσφινιωτών της Αθήνας «Ο Ησαΐας» και τη σπουδαστική ένωση Φωκίδας, που ανέλαβαν κι όλα τα έξοδα. Η παράσταση θα δινόταν χωρίς εισιτήριο στην πλατεία Γκελεστάθη.
Εφ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 12.8.1977
Την παραμονή της εθνικής γιορτής του 1943, ο Άρης έφτασε με 300 περίπου παλικάρια του ΕΛΑΣ στη Δεσφίνα. Η κωμόπολη αυτή της Παρνασσίδας με 3.000 κατοίκους, από μέρες περίμενε να δει τους αντάρτες με τον αρχηγό τους. Οι αντάρτες σε μιαν ατέλειωτη φάλαγγα με την ελληνική σημαία ξεδιπλωμένη στο πέρασμά τους ξεσήκωσαν τον πατριωτικό ενθουσιασμού του λαού. Ο Άρης από πριν έτσι είχε κανονίσει το δρομολόγιό του ώστε να βρίσκεται στις 25 Μάρτη στη Δεσφίνα. Καθόλου δεν υποτιμούσε την απήχηση που θα είχε η εμφάνιση ανταρτών πλάι στις κατεχόμενες από του Ιταλούς περιοχές. […] Στη μητρόπολη της Δεσφίνας ο λαός παρακολουθούσε μαζί με τους αντάρτες τη δοξολογία. Καπεταναίοι και απλοί αντάρτες, ντυμένοι με τις ποικιλόμορφες φορεσιές τους, ντουλαμάδες, φουστανέλες, με τα σταυρωτά τους φυσεκλίκια, ανάμικτοι με τους Δεσφινιώτες άκουγαν τη δοξολογία. […] Ακολούθησε η παρέλαση με σημαιοφόρο τον Δήμο Καραλίβανο και ο αξέχαστος Διαμαντής μίλησε στο λαό για το ιστορικό της μέρας συνδυάζοντας το 1821 με τους σημερινούς αγώνες του λαού με επικεφαλής το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ για την ολοκλήρωσή του στη νέα κατοχή. Ως αργά το βράδυ κράτησε το γλέντι, ένα γλέντι ρουμελιώτικο με ψητά και μπόλικο κρασί. […]
[Επιστολή Εμμ. Μαντζουρανάκι, στην Εφ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 20.4.1979]
Panasonic NY-VS50EG
Το σπίτι των Ζουρμπαίων ήταν απέναντι από το πατρικό μου. Η κυρά Σοφία είχε δύο θυγατέρες. Αγαπούσα τη μεγάλη, την Ειρήνη. Εκείνη 30χρονη κι εγώ 8ετής. Η κυρά Σοφία μια μέρα με πήρε στο σπίτι και ανοίγοντας ένα μπαουλάκι μού έδειξε την προίκα μου. Επρόκειτο για δεσμίδες χάρτινων νομισμάτων τα οποία θα ελάμβανα άμα τη στέψη. Γύρισα στη γιαγιά μου όλος χαρά. «πήρα και προίκα γιαγιά!» της είπα. «Καλά Γιωργιάκο άμα στεφανωθείτε και πάρ’ς τα λεπτά θ’ αγοράσομ’ ένα μπλάρ’», είπε η γιαγιά. Έπεσα τρισευτυχισμένος να κοιμηθώ. Σωτήριο έτος 1959. Η προίκα ήταν άνευ αξίας προπολεμικά χαρτονομίσματα.
Komery Komery AF2 48M 4K
Ο Λάμπρος ήταν σχεδόν κάθε 4ετία υποψήφιος Κοινοτάρχης στο χωριό. Δεν κατόρθωσε ποτέ να κερδίσει τις εκλογές. Κάποτε και μόλις είχε εκφωνήσει την τελευταία του ομιλία στην πλατεία, επέστρεφε, μετά των υποψηφίων συμβούλων του, στο εκλογικό του κέντρο. Περνώντας από τη γειτονιά της Γούβας καλησπέρισε τις γυναίκες που έγνεθαν στη ρούγα, ρωτώντας την Καλλιόπη, που του ανταπέδωσε την καλησπέρα, αν θα τον ψηφίσει την Κυριακή. Η κυρά Καλλιόπη, γυναίκα ευτραφεστάτη, απάντησε: «Μμμ… αυτό δα δεν έκαμα… έχω χέσ’ μέσ’ στ’ν κάλπ’ σ’!» κι ο Λάμπρος, σαν να περίμενε την απάντησή της αποκρίθηκε: «Φτάν’ φτάν’ Καλλιόπ’ ξεχείλ’σε η κάλπ’ βγήκαμ’ βγήκαμ’» και συνέχισε το δρόμο του ξεκαρδισμένος.
JVC Everio GZ-R315BE
Με το που ολοκλήρωνε ο πατέρας το όργωμα έλυνε το αλέτρι από τον ζυγό και προσάρμοζε τη σβάρνα. Οδηγούσε κατόπιν το ζευγάρι των ζώων πάνω στο οργωμένο χωράφι προκειμένου να σπάσει με τη σβάρνα τους σβόλους του χώματος, να το ισοπεδώσει ώστε να ποτίζεται ομοιόμορφα από το νερό της βροχής και να γίνει πιο εύκολα ο θερισμός το καλοκαίρι. Πριν ξεκινήσει το σβάρνισμα αδημονούσα να φθάσει η στιγμή που ο πατέρας θα με φωνάξει από το αντίσκηνο που καθόμουν και θα έτρεχα να ανέβω στη σβάρνα προκειμένου να αποκτήσει βάρος και να αποδίδει καλύτερα. Ήταν χαρά το παιχνίδι αυτό για μένα γιατί αφ’ ενός ένιωθα ότι βρίσκομαι στο άρμα σαν αρχαίος πολεμιστής, αφ’ ετέρου καταλάβαινα ότι έκανα κάτι χρήσιμο. Βλέπω, τώρα μεγάλος, εικόνες σε μεσαιωνικά χειρόγραφα με αγρότες που σβαρνίζουν έχοντας επάνω στη σβάρνα ογκώδεις πέτρες και σκέφτομαι ότι από το 600 μ.Χ. μέχρι τη δεκαετία του 1960, στη Δεσφίνα, με τον ίδιο τρόπο μοχθούσαν οι άνθρωποι.
Technaxx tx-141
Ο πατέρας ήταν στενός φίλος του δασκάλου μου της Ε’ τάξης Δημοτικού. Ο δάσκαλος Θύμιος Μπανούσης, από τους Κομποτάδες της Λαμίας, ήταν ένας όμορφος άντρας και εξαιρετικός εκπαιδευτικός. Στις εξετάσεις του Ιουνίου, το έτος 1961, παρ’ ότι ήμουν άριστος μαθητής, δεν έγραψα καλά στο μάθημα της Γεωγραφίας και ενημέρωσα τον πατέρα επιστρέφοντας από το Σχολείο. Παίρνοντας τα ενδεικτικά ανεμίζοντας το άριστα 10 έτρεξα χαρούμενος στο σπίτι. Η χαρά μου κόπηκε με το που πήρε το ενδεικτικό στα χέρια του ο πατέρας. Θυμωμένος είπε: «Να πας στο δάσκαλο και να του πεις να σου κατεβάσει το βαθμό. Ο Μπάμπης ο Θεοχάρης, πες του, δεν δέχεται χάρες λόγω φιλίας!» Έβαλα τα κλάματα και κλαίγοντας πήγα στο σπίτι που ενοικίαζε το καλός μου δάσκαλος μεταφέροντάς του την οργή του πατέρα μου. Εκείνος είπε: «Πες του ότι θα γίνουμε από δεκαοχτώ χωριά με τις παλαβομάρες του. Ο δάσκαλος ξέρει καλύτερα από αυτόν την αξία των μαθητών του». Γύρισα στο σπίτι μαζεμένος μη έχοντας χαρεί όσο θα ήθελα τον καλό μου βαθμό. Πολλά χρόνια αργότερα όταν διάβασα το ποίημα του Γ. Δροσίνη Δεν θέλω του κισσού το πλάνο ψήλωμα / σε ξένα αναστηλώματα δεμένο / ας είμαι ένα καλάμι, ένα χαμόδεντρο / μα όσο ν’ ανεβαίνω, μόνος ν’ ανεβαίνω συνειδητοποίησα ότι ο εκνευρισμός του πατέρα μου, τότε για τον βαθμό, ήταν τελικά μία χοντροκομμένη έστω, παραίνεση προς εμένα να στηρίζομαι στη ζωή μονάχα σε ό,τι κατακτώ εγώ δίχως χάρες από τρίτους
Canon XF405
Ο δάσκαλος και διευθυντής του Σχολείου μας ήταν Δεσφινιώτης. Γράφαμε Έκθεση και στην επόμενη ώρα είχαμε Ανθρωπολογία. Με το κουδούνι του διαλείμματος ο ευτραφής συμμαθητής μας ενημέρωσε τον δάσκαλο ότι δεν πρόφθασε να ολοκληρώσει την Έκθεση. «Δεν πειράζει, παιδί μου, θα συνεχίσεις την επόμενη ώρα», είπε ο δάσκαλος. Πράγματι ο μαθητής την επόμενη ώρα σκυμμένος στο τετράδιό του έγραφε. Ο δάσκαλος δίδασκε το εντερικό σύστημα του ανθρώπου. Κάποια στιγμή είδε τον μαθητή σκυμμένο και, ξεχνώντας ότι με την άδειά του έγραφε την Έκθεση, τον ρώτησε έντονα πού βρισκόμαστε στο μάθημα. Το παιδί, έχοντας ακούσει κάτι από την παράδοση απάντησε ότι βρισκόμαστε στο παχύ έντερο. Τότε ο δάσκαλος οργισμένος τον επιτίμησε λέγοντας: «Ου να μου χαθείς, χαμένε, όλο στο χεζό έχεις τον νου σου!» Κάπως έτσι μάθαμε γράμματα, αλλά, ναι, μάθαμε καλά γράμματα.
Banggood 4K Ultra HD 30 MP 18X
Μέχρι τη δεκαετία του 1960 το αίτημα της ελληνικής επαρχίας ήταν να γίνουν δρόμοι να μπορέσουν οι άνθρωποι να φτάνουν στα χωριά τους. Έγιναν δρόμοι μέσω των οποίων στη συνέχεια άδειασαν τα χωριά κι ερήμωσαν αφού οι άνθρωποι κατευθύνθηκαν στις πόλεις με την προσδοκία μιας καλύτερης ζωής…
Easypix DVC5227
Στην έξοδο του πευκώνα της Γρίμας προς τον δρόμο που οδηγεί στον Κάτω κάμπο βρίσκεται ένα ταπεινό προσκυνητάρι της Αγίας Βαρβάρας, χτιστό άτεχνα, άκομψα, μα ασβεστωμένο και καθαρό, για το οποίο πληροφορήθηκα τελευταία ότι είναι της οικογένειάς μας. Ποτέ δεν το ήξερα όσο ζούσα στο χωριό. Τώρα περνώ κι ανάβω το καντηλάκι και νιώθω πως μ’ έναν μυστικό τρόπο αγγίζω την παλάμη της γιαγιάς μου, σταυροκοπιέμαι ταπεινά και κλείνω το τζαμάκι, φεύγοντας. Καμιά φορά αφήνω κανένα αγριολούλουδο στην εικόνα να έχει να μυρίζει η Αγία Βαρβάρα λίγη από τις ευωδιές του χωριού.
AG – UX90EJ EU
Κάθε Σεπτέμβριο έπαιρνε το φέρυ από τη Ρούμελη και περνούσε στην Πελοπόννησο, να δουλέψει στον τρυγητό, να πάρει μεροκάματο να κουτσοβγάλει το χειμώνα στο χωριό, έτσι δίχως κλήρο που ήταν. όμως τούτη τη φορά ο φτωχούλης Θρασύβουλος δεν είχε παράδες ούτε για το εισιτήριο. Όταν ο εισπράκτορας ανέβηκε στο κατάστρωμα για έλεγχο ο Θρασύβουλος στριμώχτηκε στριμώχτηκε, μα στο τέλος δεν μπόρεσε να τον αποφύγει. Σκέφτηκε να πει ότι θα πλήρωνε διπλά με το τέλος του τρύγου επιστρέφοντας, αλλά και πάλι δεν θα γινόταν πιστευτός. Σαν του ζητήθηκε να επιδείξει το εισιτήριο, λοιπόν, έβγαλε ένα χρησιμοποιημένο γραμματόσημο από την τσέπη, το σάλιωσε και το κόλλησε στο μέτωπο. «Κύριε εισπράκτωρ πηγαίνω ταχυδρομικώς!», είπε καμαρωτός καμαρωτός. Ο ελεγκτής λύθηκε στα γέλια. «Χαλάλι σου βρε…» του είπε και προχώρησε πιο κάτω.
Canon VIXIA HF-S30
Όχι, δεν είναι η θεσπέσια γεύση από τις σούπες με τα νωπά κοκοράκια, από το κοτέτσι μας, που μαγείρευε η καλή γιαγιά μου, όταν για ενάμισι μήνα βρέθηκα καθηλωμένος στο κρεβάτι με παράτυφο τον χειμώνα του 1958, δεν είναι αυτή που επανέρχεται μνημονικά ξανά και ξανά. Η γεύση που μένει αναλλοίωτη στον ουρανίσκο μου είναι εκείνη από το ζεστό συμπυκνωμένο γάλα Βλάχας με τα βουτηγμένα στην κούπα μπισκότα Παπαδοπούλου, κάθε πρωί ώσπου να αναρρώσω και να ξαναπάω στο Σχολείο μου.
Canon Pro Video Camera XA 11
Στο χωριό μας δεν έφταναν ψάρια σε πλούσιες ποσότητες και ποικιλίες. Ό,τι ερχόταν ήταν περισσεύματα από το ψαράδικο της Ιτέας, συνήθως γαύρο και σαρδέλα, που τα διαλαλούσε με την άτσαλη φωνή του ο ψαρέμπορος Πεχλιβανίδης: «έλα ψάγια ψάγια, έλα φέσκα ψάγια…» Ώσπου μια μέρα ο πατέρας επιστρέφοντας από την Ιτέα που είχε κατέβει για δουλιές, έφερε στο σπίτι κάτι παράξενο, κάτι που είπε ότι ήταν λυθρίνια, κι ένα μεγάλο φαγκρί, που όμως ήταν άκαμπτα, παγωμένα, μα όταν ξεπάγωσαν και τηγανίστηκαν αποδείχτηκαν πεντανόστιμα. Τα κατεψυγμένα ψάρια της φίρμας Ευρυδίκη ήταν γεγονός!
Panasonic WV-F500HE
Στο χωριό δεν ευδοκιμούσαν πολλά φρούτα, ούτε και πολλά κηπευτικά. Προμηθευόμαστε ό,τι δεν μπορούσαμε να καλλιεργήσουμε από τα φορτηγά που έφταναν στο χωριό από την Ιτέα και την Άμφισσα. Κατά τεκμήριο το εμπόριο ήταν ανταλλακτικό. Για ένα καρπούζι, ας πούμε, δίναμε ένα σακούλι κριθάρι, για δύο αγγούρια, μισό σακούλι ρεβύθια και ούτω καθεξής. Ώσπου κάποτε ο μπάρμπα Θύμιος, ο Έτας, άνοιξε μανάβικο σε παράδρομο της αγοράς και γέμισαν φρούτα και κηπευτικά τα ράφια του. Κι ας μη νομίσει κανείς ότι μπορούσε οικογένεια ν’ αγοράσει ολόκληρο καρπούζι. Με τη φέτα το παίρναμε, όπως χρόνια αργότερα οι Ευρωπαίοι τουρίστες. Ο μπάρμπα Θύμιος που έμεινε στο θυμικό μας ως Έτας, από τη συμμετοχή του στην Αντίσταση στην Επιμελητεία του Αντάρτη (ΕΤΑ).
NIKON D 300 NU
Δεύτερη μέρα του Πάσχα 1960. Έπαιζε η ποδοσφαιρική μάδα του χωριού με την αντίστοιχη διπλανού χωριού, στο ξερό γήπεδο. Κόσμος πολυπληθής ολόγυρα. Ο κτηνοτρόφος Ν. Τσαμ. γυρνούσε από τα πρόβατα και καθώς προσέγγιζε στο γήπεδο άκουσα φωνές και φασαρία, μη μπορώντας ωστόσο να δει τι συνέβαινε. Πράγματι υπήρξε ένα σκληρό φάουλ στο κέντρο του γηπέδου και οι φίλαθλοι εξεμάνησαν. Ο Ν. Τσαμ. όρμησε στηριζόμενος στη γκλίτσα, πηδώντας αλματωδώς και αναφώνησε: «Πίσω ρε κερατάδες, ήταν μπενάλτ’ ολοφανέστατο!» ‘Οχι που θ’ άφηνε να χάσουμε το δικό μας διάφορο, να μη σφυριχτεί το πέναλτι –γιατί τι άλλο θα μπορούσε να ήταν;!- μέσα στην έδρα μας.
JVC Gz-ms90 EU
Το να φέρεις εκείνη την εποχή γυναίκα από τη Θεσσαλία στο χωριό, σήμαινε ότι δεν είχες πέραση στον τόπο σου. Και πώς να έχει ο Θ., αφού όπως φτωχός κι η μοίρα του, ούτε κλήρο πατρογονικό, ούτε άλλες κληρονομιές ούτε και σταθερό μεροκάματο. Απάγκιο βρήκε στην Αριστερά. Με το λυτρωτικό της όραμα πορεύτηκε. Με την κήρυξη της απριλιανής δικτατορίας τον έδιωξαν από το εργοστάσιο και γραμμή στην εξορία. Όταν τον άφησαν ν’ ανοίξει σπίτι καμία δεν τον έπαιρνε. Πήρε κι αυτός εκείνη τη ξενούλα. Σκληρή γυναίκα, πονεσάρα’ μα και για το δικό της διάφορο ανυποχώρητη. Χρόνια κι αυτή στη φτώχεια έμαθε από μικρό παιδί να υπερασπίζεται ό,τι της ανήκε. Χρόνια δέκα εφτά στο χωριό όλο καυγάδες και δικαστήρια με τους γείτονες’ για τα σύνορα, για μια δρασκελιά τόπο. Σαν τον Δανιήλ στο λάκκο των λεόντων, κατάφερε εν τούτοις να χτίσει με τον άντρα της μια μάνα σπίτι για τα δυο παιδιά π’ ανάθρεψε. Κανένας καλημέρα δεν της έλεγε. Γκέτο γι’ αυτήν η γειτονιά. Κι αλήθεια είναι πως κάποτε έβγαινε από ατ όρια. Μια μέρα ρίχτηκε σε μια γειτόνισσα με βιτριόλι. Την απομόνωσαν ακόμα περισσότερο. Ίσως κι ο άντρας της, που βέβαια την υπεραγαπούσε, κάποτε να ‘ριξε σ’ αυτήν όλο το φταίξιμο να της το χτύπησε πως φταίει εκείνη και τον ρεζίλεψε και τέτοια. Ανάμεσα Χριστού – Πρωτοχρονιά τον ειδοποίησαν στο εργοστάσιο –απόγευμα και δούλευε υπερωρία να μη της λείψει τίποτα – πως έβαλε την κάνη της καραμπίνας στο στόμα της και τράβηξε.
Fujifilm X-T30 II
Η γριά Αγγελέταινα, γραία υπέρβαρη και καλοζωισμένη, σύζυγος αποθανόντος παντοπώλου, έμεινε μόνη εν ζωή, εγκάτοικος του εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής πέτρινου σπιτιού, το οποίο εσκίαζε αιωνόβιο πλάτανος. Μια νύχτα χειμωνιάτικου παγετού φωνές απόγνωσης ακούστηκαν στη γειτονιά. Η γραία Αγγελέταινα καλούσε την γειτόνισσά της κράζουσα: «δράμε, δράμε, Καλλιοπούλα μ’, έκαψα το μνι μ’, δράμε…» Η γειτόνισσα προσέτρεξε αλαφιασμένη. «Τι έπαθες μωρέ;!», ρώτησε. «αχ, Καλλιοπούλα μ’ αχ, μ’ έτρωγ’ το μνι μ’. Το ξ’να και δεν πέρναγ’. Έρ’ξα οινόπλεμα αλλά η φαγούρα δεν έφευγ’. Πήρα τον καθρέφτ’, άνοιξα τα σκέλια μ’ κι έφεξα με το κερί να ιδώ τι έχ’ το μνι μ’. Κι όπως έσκυψα να ιδώ αρπάξαν οι τρίχες και το καψάλ’σα, Καλλιοπούλα μ’…» «Ωχ, μωρέ θεοσκοτωμέν’ ντιπ μυαλό δεν έχ’ς;! Γείρε στο στρώμα να σ’ βάνω αλ’φή», είπε η γειτόνισσα και ξεκίνησε να την περιποιείται.
